کد مطلب:30584 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آزمايشهاي الهي چيست و در چه مواقعي و با چه عواملي خداوند انسان را آزمايش ميكند؟ چگونه ميتوان از آزمايشهاي الهي سربلند بيرون آمد؟

دنيا مصداق فتنه و آزمايش است. انسان به دنيا ميآيد، تا در معرض امتحان و آزمايش قرار گيرد و با ابزاري كه در اختيار دارد، با آن مبارزه كرده و سر فراز بيرون آيد. قرآن ميفرمايد: قطعا همه شما را با چيزي از ترس، گرسنگي، كاهش در مال و جان و ميوهها، آزمايش ميكنيم و بشارت ده به استقامت كنندگان.(1)

و ميفرمايد: ما آن چه را روي زمين است، زينت قرار داديم، تا آنها را بيازماييم كه كدامينشان بهتر عمل ميكنند.(2)

نيز ميفرمايد: هر انساني طعم مرگ را ميچشد و شما را با بديها و خوبيها آزمايش ميكنيم.(3)

انسان از ابتداي تولد تا انتهاي زندگي دنيوي در معرض امتحان و فتنه است. قرآن ميفرمايد: بدانيد زندگي دنيا تنها بازي و سرگرمي و تجمل پرستي و فخر فروشي در ميان شما و افزونطلبي در اموال و فرزندان است زندگي دنيا چيزي جز متاع فريب نيست.(4)

اين چند مرحلهاي كه قرآن از آن نام برد، شامل دوران كودكي تا دوره نهايي و اصل زندگي است كه به عنوان متاع غرور و فريب ناميده شده است. دوره كودكي به بازي، جواني به سرگرمي و ميان سالي به تجمل پرست و فخر فروشي و در انتها به دوره افزونطلبي در اموال و اولاد است. اين تصوير دنيا است كه به عنوان آزمايش الهي در مقابل بشر قرار ميگيرد. دنيا تنها عامل نيرومند فتنه وامتحاتن است. زندي دنيا كه بازيچهاي بيش نيست، بسياري از انسانها را به بازي ميگيرد و شيطان كه دنيا تنها حربه او است، آن را زينت ميبخشد تا چشمان ظاهر بين انسانها را خيره كند و به دنبال خود بكشد.

گفت: (شيطان:) پروردگارا! چون مرا گمراه ساختي، من (نعمتهاي مادي) در زمين را در نظر آنها زينت ميدهم و همگي را گمراه خواهم ساخت.(5)

پس دنيايي كه شيطان حاكم و راهبرش است، براي مردم وسيلهاي جز امتحان نيست.

آزمايش الهي يك قانون كلي و فراگير براي تمام موجودات است.

آيام مردم گمان ميكنند بدون امتحان رها ميشوند؟ نه هرگز! بلكه همگي بايد امتحان دهند.(6)

امير المؤمنان امام علي(ع) ميفرمايد: گرچه خداوند به روحيات بندگانش از خودشان آگاهتر است، ولي آنها را امتحان ميكند، تا كارهاي خوب و بد كه معيار پاداش و كيفر است، از آنها ظاهر شود.(7)

عوامل و راههاي امتحان الهي كدام است؟

آيهاي كه در طليعه پاسخ مورد استناد قرار گرفت، به عوامل و راههاي آزمايش الهي اشاره ميكند. ترس، گرسنگي، زيانهاي مالي، مرگ و حتي خير و خوبي از عوامل امتحان هستند:

و امتحان ميكنيم شما را با بديها و خوبيها. (8) پس حتي خوبيها ميتوانند عاملي براي امتحان باشند، مثلا به كسي مال و ثروت و يا مسئوليتي هم كه موجب افزايش آبرو و عزت است، ميرسد، ولي آن شخص نميتواند به خوبي از چنين موقعيي استفاده كند و شيطان او را گمراه ميكند.

رمز موفقيت در برابر آزمايش و امتحان چيست؟

حال كه همه موجودات خصوصا انسانها در مقابل امتحان بزرگي قرار دارند، چه بايد بكنند تا از آزمايش سربلند بيرون آيند؟

1 - اولين چيزي را كه آيه مورد توجه قرار داده، اين كه انسان بعد از امتحان و آزمايش صبر و حوصله پيشه كند و خداوند به چنين افرادي بشارت داده است.

2 - جهان مادي پايدار و باقي نيست و گذري است كه همه بايد از آن عبور كنند. اين معنا به طور زيبايي در آيه قرار گرفته است: الذين اذا أصابتهم مصيبه قالوا إنا للَّه و إنا إليه راجعون؛(9) آنها كه هرگه مصيبتي به آنها رسد ميگويند: ما از آن خدا هستيم و به سوي او باز ميگرديم.

اصولا اين جمله كه از آن به عنوان كلمه استرجاع ياد ميشود، عصارهاي است از عاليترين درسهاي توحيد و انقطاع الي اللَّه و تكيه بر ذات پاك او در همه چيز و در هر زمان و اگر ميبينيم بزرگان اسلام به هنگام بروز مصائب سخت اين جمله را با الهام گرفتن از قرآن تكرار ميكردند، براي اين بوده است كه شدت مصيبت آنها را تكان ندهد و در پرتو ايمان به مالكيت خداوند و بازگشت همه موجودات به سوي او، اين حوادث را در خود هضم كنند.(10)

اميرالمؤمنين علي(ع) در تفسير آيه ميفرمايد:اين كه ما ميگوييم إناللَّهاعتراف به اين حقيقت است كه ما مملوك اوييم و اين كه ميگوييم و إنا إليه راجعون اقرار به اين است كه ما از اين جهان خواهيم رفت.(11) جايگاه ما جاي ديگري است.

البته عوامل ديگري وجود دارد كه با تمسك به آنها ميتوان در مقبل فتنهها و آزمايشها، ايستادگي و مقاومت كرد و سرانجام پيروز شد:كساني كه در راه ما به جهاد برخيزند، ما آنها را به راههاي خود هدايت ميكنيم.(12)

نتيجه: آزمايش الهي براي پرورش و تربيت است. انسان همواره و در تمام حال مورد ابتلا و امتحان ميباشد. جهان صحنه آزمايش الهي است و براي سربلندي و پيروزي در مقابل امتحان و فتنه، صبر و بردباري و پناه بردن به خدا دو عامل اصلي نجات است.

برادر گرامي: به جهت انبوهي و تراكم ديگر نامههاي عزيزان، از پاسخ گويي به ديگر سؤالات معذوريم، اميدواريم در مكاتبه بعدي به سؤالهاي باقي مانده پاسخ دهيد. منتظر نامهتان هستيم.

پي نوشتها:

1 - بقره (2)، آيه 155.

2 - كهف (18)، آيه 7.

3 - انبياء (21)، آيه 35.

4 - حديد (57)، آيه 20.

5 - حجر (15)، آيه 35.

6 - عنكبوت (29)، آيه 1.

7 - تفسير نمونه، ج 1، ص 528.

8 - انبيا (21)، آيه 35.

9 - بقره (2)، آيه 156.

10 - تفسير نمونه، ج 1، ص 531.

11 - همان به نقل از نهج البلاغه، كلمات قصار.